Bu bölümde bağımlılık konusunda Sıkça Sorulan Sorular ve cevapları aşağıda yer almaktadır. Eğer bağımlılık tedavisi ile ilgili özel sorularınıza yanıt almak isterseniz, ana sayfadaki danışma formu ile bizlere mesaj olarak sorunuzu doğrudan sorarsanız ilgili uzmanın yanıtını sıkça sorulan sorular bölümünden takip edebilirsiniz.

Bağımlılık nedir, çeşitleri nelerdir?

Bağımlı davranış dan söz edebilmemiz için bazı temel özelliklerin olması gerekmektedir. En önemlisi sürekli bu davranışın tekrar edilmesi, kişinin kendisini durduramamasıdır.  Bir diğer özellik ise kişinin tolerans sınırının giderek yükselmesi ve gittikçe daha fazla o şekilde davranmasıdır. Onsuz yapamayacağına ilişkin duygu ve düşüncelerde artış görülmesidir.  Ayrıca kişi bu davranış da bulunmadığında kaygılanma, huzursuzlanma, sinirlenme, ellerde titreme, hızlı nefes alıp verme gibi belirtilerde görülmektedir. Ör: Sigara bağımlılığında, sürekli olarak sigara içme isteği ve gittikçe daha sık ve fazla miktarda sigara içme davranışı görülür. Kumar bağımlılığında ise kişi oynamak istemese de kendisine engel olamaz ve giderek daha sık ve fazla miktarda oynama davranışında bulunmaya başlar.

Sigara ve tütün bağımlılığı, alkol bağımlılığı, madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı gibi tanımlanmış bağımlılık çeşitleri bulunmaktadır.   

Madde Bağımlılığı nedir?

Bağımlılık hem bireyin davranışlarını hem de beynini etkileyen bir hastalıktır. Zarar verici sonuçlar doğurmasına karşın, kişinin vazgeçemediği, maddeyi arama ve kullanma ile ilgili sürekli ve ısrarlı bir uğraş içinde olduğu süregen ve tekrarlayıcı bir beyin hastalığıdır. Ancak tedavi edilmesi mümkün olan bir hastalıktır. Bağımlılık gelişene kadar kişi çeşitli evrelerden geçmektedir. Denemekle başlayan kullanımının ardından, sosyal kullanım devam etmekte ardından kötüye kullanım ve bağımlılık ortaya çıkmaktadır.  Bu nedenle erken kullanımın tanımlanması birçok olumsuz sonucun önlenmez ve tedavi başarısının artması açısından çok önemlidir.

Maddeyi kullanan biri nasıl tanımlanabilir?

Madde kullanımını anlamak kolay değildir. Özellikle kullanımın erken evrelerinde bunu anlamak çok daha zor olabilmektedir. Bireyde ortaya çıkan davranış değişikliklerini fark etmek ve  nedenlerini anlamaya çalışmak önemlidir. Uyuşturucu ve madde kullanan kişilerde yeni arkadaşlar edinme, okula devamsızlık, ders başarısında azalma, yalan söyleme, okuldan ya da evden kaçma, her zamankinden daha fazla para harcama eğilimi gibi davranışsal değişiklikler varsa dikkat edilmelidir. Ayrıca bu davranışsal değişiklerin yanısıra madde etkisine bağlı  dalgınlık, dikkati toparlamakta güçlük, uykulu olma hali veya aşırı hareketlilik, kilo kaybı, konuşmada güçlük, huzursuzluk, aşırı sinirlilik, vücutta yara izleri, kesi izleri görülebilir. Bu belirtilere mutlaka dikkat edilmelidir. İdrar testleri madde kullanımını anlamada önemli bir yer tutar. Ancak bazı değişikliklerin ergenlik dönemine özgü özelliklerle benzerlik gösterdiği de akılda tutulmalıdır.

Madde bağımlılığının tedavi nasıl yapılır?

Madde bağımlılığı tedavisi, temel olarak yasa dışı madde kullanımına ve alkole bağımlı bireyleri hedef almaktadır. Tedavi, bireyin maddeden kurtulmasını sağlayan ve bağımlılıkla ilgili yaşanan konularda destek sunan, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir dizi hizmeti bünyesinde barındırmaktadır. Madde bağımlılığında tedavisinin bireye özgü planlanması ve sürdürülmesi gerekir. Herkes için geçerli tek bir tedavi yolu yoktur. Birey ve ailenin gereksinimlerine göre planlama yapılır. Ancak dengeli bir tedavi için arındırma tedavisi sonrasında ilaç tedavisi, bireysel terapi ve grup danışmanlığı bir arada yürütülmelidir. Bu süreç gereksinimlere göre yeniden planlanan ve uzun vadeli bir süreçtir.

Madde bağımlısı olan bir birey neden tedavi hizmeti almalıdır?

Madde bağımlılığı kronik ve yineleyen bir rahatsızlık olarak tanımlanmaktadır ve kamusal bir sağlık sorunudur. Sadece kullanıcılar değil, aileler ve toplum üzerinde de büyük etkilere sahiptir. Bağımlılık tedavi edilmediğinde kişinin sağlığı üzerinde daha çok zarara ve suç davranışlarında artışa yol açabilir. Kullanıcılara ödettiği bedelin yanında, bir de sosyal bedel söz konusudur. Tıbbı tedavi, önleyici çalışmaların geliştirilmesi, denetlenmesi ve yasal yaptırımların geliştirilmesine yönelik yapılan masraflar yansıra iş ve üretkenlik kaybına da yol açmaktadır.

Bağımlılığın tedavisi mümkün müdür?

Tedavisi zorlu olan uzun bir süreçtir ancak imkansız değildir. Kişinin tedaviyi olmayı istemesi, tedaviye inanarak devam etmesi ve aile desteği çok önemlidir. Ayrıca bağımlı oldukları şeylere karşı isteği tetikleyecek durumlardan, ortamlardan, kişilerden mutlaka uzak durması gerekir. Geri dönüşler olsa da vazgeçilmemeli, bunun bireyin öğrenmesine katkı sağladığı düşünülerek tedavi sürecine devam edilmelidir.

Madde bağımlısı olduğundan şüphe ettiğimiz bir kişiye, nasıl yardımcı olabiliriz?

Bu konuda çözüm arayan kişi ve yakınları komisyonumuza telefonla veya merkeze gelerek başvuruda bulunabilir. Ayrıca Sağlık Bakanlığı psikiyatri hastanesine veya psikiyatri klinikleri yanı sıra özelde hizmet veren psikiyatrist ve psikologlardan da destek alınabilir.  başvurabilirsiniz. Madde bağımlığı mutlaka profesyonel bir destek gerektirir. Panik olmamalıyız ancak normalde kabul etmemeliyiz. Arkadaşımızı ikna edebilecek, onun karar vermesinde yardımcı olabilmek için bu şarttır. Bir yardım alması konusunda onu yönlendirmemiz çok önemidir. Kişiye karşı suçlayıcı, yargılayıcı olmaktan kaçınılmalıdır. Kişinin yaşadığı duygu, düşünce ve korkuları anlamaya çalışılmalıdır. Kişinin maddeyi almadığı bir anında kendisiyle onu suçlayıp yargılamadan yardım isteği olup olmadığı konusunda konuşulabilir. Yardım alması konusunda teşvik edilebilir.

Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu tedavi görmeyen madde bağımlılarına nasıl yardımcı olmaktadır?

Psikoaktif madde bağımlısı olan ve bırakmayı isteyen herkes mümkün olan en kısa sürede tedavi arayışına girmelidir. Bireyler, yaşadıkları bölgede sunulan tedavi programları ve hizmetleriyle ilgili Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu’ndan www.uyusturucu.gov.ct.tr adresini  ziyaret ederek bilgi alabilir. Ayrıca danışma ve destek hattımızı arayarak (22 76 435) ya da danışma formumuza mesaj bırakarak da bilgi ve destek alabilirsiniz.